Trafik sigortası, her araç sahibinin yasal olarak zorunlu şekilde yaptırması gereken bir sigorta türüdür. Bu sigorta, araçların karıştığı kazalar sonucu meydana gelen maddi ve bedeni zararları karşılamak amacıyla oluşturulmuştur. Ancak, bazı araç sahipleri yüksek risk taşıyan sürücüler olabilmekte ve bu durum sigorta piyasasında çeşitli zorluklara yol açmaktadır. Özellikle sık kazaya karışan ya da geçmişte trafik kazaları nedeniyle yüksek prim ödemek zorunda kalan araç sahipleri, sigorta şirketleri tarafından reddedilebilmektedir. Bu durumun önüne geçmek ve sigorta sektöründe istikrarı sağlamak amacıyla, Riskli Sigortalı Havuzu (RSH) adı verilen bir mekanizma devreye alınmıştır. Bu yazıda, Riskli Sigortalı Havuzu’nun nasıl çalıştığı, kimlerin bu havuza dahil edileceği, sağladığı faydalar ve karşılaşılan sorunlar ele alınacaktır.

Riskli Sigortalı Havuzu Nedir?

Riskli Sigortalı Havuzu, sigorta şirketlerinin yüksek riskli sigortalılarla ilgili yüklerini paylaşarak, bu sigortalıların sigorta teminatı alabilmesini sağlayan bir sistemdir. Trafik sigortasında yüksek hasar sıklığına sahip araçlar ve sürücüler için oluşturulmuş bu havuz, 12 Nisan 2017 tarihinden itibaren Geçici Madde 12 kapsamında faaliyete geçmiştir. Havuzun temel amacı, sigorta şirketleri arasındaki risk dağılımını sağlamaktır. Ayrıca, trafik sigortası piyasasında istikrarı koruyarak, her sürücünün sigorta teminatına ulaşabilmesini amaçlamaktadır.

Riskli Sigortalı Havuzu’nun Amacı

Riskli Sigortalı Havuzu’nun amacı, genel olarak sigorta sisteminin daha adil ve sürdürülebilir olmasını sağlamaktır. Bu hedefler, aşağıdaki şekilde sıralanabilir:

• • Riskin Dağıtılması ve Paylaşılması:
    Sigorta şirketleri arasındaki risk paylaşımını sağlamak, özellikle riskli sigortalılarla ilgili hasarların tüm sigorta şirketlerine eşit bir şekilde dağılmasını temin etmek.
  • Sigortalıların Sigorta Erişiminin Sağlanması:
    Sigorta şirketlerinin yüksek riskli sürücüler ya da araçlarla sigorta yapmaktan kaçınmasını önlemek. Böylece, her sürücünün trafik sigortası yapabilmesi sağlanır.
  • Sürücü Davranışlarının İyileştirilmesi:
    Riskli sürücülere uygulanan yüksek primler, onların daha dikkatli araç kullanmaya teşvik edilmesine yardımcı olabilir. Bu, uzun vadede trafik kazalarının azalmasına yol açabilir.
  • Piyasa İstikrarının Sağlanması:
    Sigorta şirketlerinin bu havuz aracılığıyla risklerini paylaştırarak, piyasanın istikrarlı bir şekilde işlemesini sağlamak.

Riskli Sigortalı Havuzu’na Kimler Dahil Edilir?

Riskli Sigortalı Havuzu’na dahil edilecek sigortalılarla ilgili belirli kriterler bulunmaktadır, ancak bu kriterler tamamen net bir şekilde yönetmelikte tanımlanmamıştır. Ancak, Geçici Madde 12’de yer alan ifadelere göre, özellikle sık kazaya karışan ve/veya yüksek risk taşıyan araçlar ve sürücüler bu havuza dahil olabilir. Bu sigortalılar genellikle, geçmişte yüksek sayıda kaza yapan, trafik cezaları bulunan ya da aracının güvenlik durumu düşük olan sürücülerdir.

Riskli Sigortalı Kriterleri:

• • Hasar Frekansı Yüksek Olan Sürücüler:
    Sık sık trafik kazalarına karışan sürücüler, yüksek riskli sigortalılar olarak değerlendirilebilir.
  • Yüksek Riskli Araçlar:
    Kaza yapma oranı yüksek olan araç grupları da havuza dahil edilebilir. Bu araçlar, genellikle hız yapan, güvenlik donanımları yetersiz olan ya da araç tipi itibarıyla kazaya eğilimli araçlardır.
  • Sigorta Şirketleri Tarafından Reddedilen Sigortalılar:
    Sigorta şirketleri, yüksek riskli sigortalıları kabul etmekte çekingen davranabilir. Bu gibi durumlarda Riskli Sigortalı Havuzu devreye girerek, bu sigortalıların da sigorta yapabilmesini sağlar.

Riskli Sigortalı Havuzu Nasıl İşler?

Riskli Sigortalı Havuzu, Türkiye Motorlu Taşıt Bürosu (TMTB) tarafından yönetilmektedir. TMTB, havuz kapsamındaki trafik sigortası poliçelerine ilişkin prim ve hasarları sigorta şirketleri arasında paylaştırır. Bu paylaşım, her bir sigorta şirketinin piyasadaki payına göre yapılır. Yani, bir sigorta şirketi, bir riskli sigortalıya poliçe düzenlediğinde, primin ve olası hasarın tamamını üstlenmek zorunda kalmaz. Bu yük, sigorta şirketleri arasında paylaştırılır.

Havuzun işleyişi şu şekilde özetlenebilir:

• • Poliçe Düzenlenmesi: Sigorta şirketleri, riskli sigortalılar için poliçe düzenler.
  • Prim ve Hasar Paylaşımı: Bu poliçeye ilişkin prim ve hasar, sigorta şirketleri arasında paylaşılır.
  • Pazar Payına Göre Paylaşım: Her bir sigorta şirketinin piyasadaki payına göre prim ve hasar paylaşımı yapılır. Yani, büyük sigorta şirketleri daha büyük bir pay alırken, küçük şirketler daha küçük bir pay alır.

Havuzun İşleyişinde Karşılaşılan Sorunlar

Riskli Sigortalı Havuzu, trafik sigortasında denetimi ve düzenlemeyi sağlamak açısından önemli bir mekanizma olsa da, bu sistemin işleyişinde bazı zorluklar da bulunmaktadır.

• • Yüksek Primler: Riskli sigortalılara uygulanan yüksek primler, bu kişilerin daha dikkatli araç kullanmalarını teşvik etse de, bazı sürücüler için bu primler ekonomik açıdan zorluk oluşturabilir. Bu da sigorta şirketlerinin finansal dengesini etkileyebilir.
  • Sigorta Şirketlerinin Havuzdan Kaçınması: Bazı sigorta şirketleri, Riskli Sigortalı Havuzu’na dahil olmayı istemeyebilir. Bu tür şirketlere, havuza dahil olmaktan kaçındıkları takdirde çeşitli yaptırımlar uygulanır.
  • Yaptırımlar: Geçici Madde 12, havuz kapsamında trafik sigortası poliçesi düzenlemekten kaçınan sigorta şirketlerine çeşitli yaptırımlar öngörmektedir. Bu yaptırımlar arasında Sigorta Bilgi ve Gözetim Merkezi (TRAMER) ekranlarına erişim yetkisinin geçici olarak kaldırılması ve hatta sürekli olarak engellenmesi yer almaktadır.

Riskli Sigortalı Havuzu’nun Sektöre Faydaları

Riskli Sigortalı Havuzu, sigorta sektörünün sağlıklı bir şekilde işlemesine katkı sağlar. Havuzun başlıca faydaları şunlardır:

• • Sistemin Sürdürülebilirliği:
    Sigorta şirketleri arasındaki risk paylaşımını sağlayarak, sigorta şirketlerinin iflas etme riski azaltılır.
  • Trafik Güvenliğinin Artırılması:
    Riskli sigortalıların daha dikkatli araç kullanmalarına yönelik prim düzenlemeleri, trafik kazalarının azalmasına yol açabilir.
  • Erişilebilir Sigorta Hizmetleri:
    Sigorta şirketlerinin reddedebileceği riskli sürücüler ve araç sahipleri de sigorta hizmeti alabilir.

Sonuç

Riskli Sigortalı Havuzu, trafik sigortasında hem sigorta şirketlerini hem de sigortalıları koruyan önemli bir mekanizmadır. Bu sistem, sigorta şirketlerinin yüksek riskli sürücülerle ilgili yüklerini paylaşarak, piyasa istikrarını sağlamayı ve trafik sigortası sisteminin sürdürülebilirliğini artırmayı hedefler. Ancak, bu sistemin etkili bir şekilde işlemesi için sigorta şirketlerinin işbirliği yapması, riskli sigortalılara yönelik adil prim düzenlemeleri yapılması ve karşılaşılan sorunlara çözüm bulunması önemlidir.